Przeglądając archiwalne dokumenty związane z pszczyńską gminą żydowską, niejednokrotnie natrafić można na jej różne pieczęcie, począwszy od tej używanej w pierwszej połowie XIX wieku, po tą ostatnią, używaną przez niecałe dwa lata podczas II wojny światowej. Poniżej prezentuję każdą z nich, niektóre opatrzone podpisami członków zarządu gminy.
Pieczęć lakowa używana do 1854 roku. Najstarsze znane i zachowane egzemplarze pochodzą z lat 30. XIX wieku.
Pośrodku pieczęci umieszczony jest hebrajski napis: קהל פלעס (Gmina żydowska / Pszczyna), ujęty w dwie krzyżowane ze sobą gałązki palmowe ułożone w formę wieńca. Wzdłuż obwódki rozmieszczono napis w języku niemieckim: ISRAELITISCHE GEMEINDE ZU PLESS (Gmina Izraelicka w Pszczynie).
Pieczęć wprowadzona w 1854 roku wedle projektu przewidzianego dla każdej gminy żydowskiej w Królestwie Pruskim, formalnie używana przez Zarząd Gminy pszczyńskiej do 1896 roku. Pośrodku motyw w postaci pulpitu z otwartą księgą, ujęte przez ozdobną podwieszoną kotarę zwieńczoną gwiazdą Dawida, z wkomponowanym fragmentem wersu z Przypowieści Salomona (24:21) w dwóch językach:
na księdze i pulpicie tekst hebrajski:
ירא את י̋י בני ומלך
(Synu mój, bój się Boga i króla),
na postumencie tekst niemiecki:
FÜRCHTE GOTT U. DEN KOENIG
(Bój się Boga i króla).
Tekst wokół obwódki:
SIEGEL DES VORSTANDES DER SYNAGOGEN GEMEINDE * PLESS o/S. *
(pieczęć Zarządu Gminy Synagogalnej w Pszczynie, Górny Śląsk)
Równocześnie z powyższą do lakowania listów używana była jeszcze powyższa pieczęć.
Niestety, jedyny jej znany mi egzemplarz zachowany jest fragmentarycznie.
Pieczęć używana w latach 1896-1905, wprowadzona po uchwaleniu nowego statutu Gminy.
Tekst: Vorstand der Synagogen-Gemeinde Pless O.-S. (Zarząd Gminy Synagogalnej w Pszczynie, Górny Śląsk).
Pieczęć używana w latach 1905-1922 o identycznej treści jak poprzednia.
Tekst: Vorstand der Synagogen-Gemeinde Pless O.-S. (Zarząd Gminy Synagogalnej w Pszczynie, Górny Śląsk).
Pieczęć używana w latach 1922-1935, wprowadzona po przyłączeniu Pszczyny do Polski.
Tekst: Zarząd Gminy Żydowskiej Pszczyna G. Śl.
Pieczęć używana w latach 1935-1939, wprowadzona po powołaniu komisarycznego Zarządu Gminy przez wojewodę śląskiego.
Tekst: ZARZĄD GMINY ISRAELICKIEJ * PSZCZYNA *
Pieczęć używana od końca 1939 lub początku 1940 do połowy 1941 roku.
Tekst: Jüdische Gemeinde * Pless O/S. * (Gmina Żydowska * Pszczyna G.Śl. *).
Warto dodać, że pieczęć ta znana jest wyłącznie z jednego dokumentu, pozostającego w zbiorach prywatnych.
© Sławomir Pastuszka